Vợ nhạc sĩ Châu Kỳ và chuyện cấm lưu hành bài hát vì dị bản

Trước chuyện ca khúc 'Con đường xưa em đi' bị cấm lưu hành viện cớ có dị bản, vợ nhạc sĩ Châu Kỳ của bài hát đã trải lòng về tình hình.

Như nhiều người đã biết trong thời gian qua đang xôn xao bàn cãi vì xảy ra chuyện bỗng dưng cấm lưu hành rất nhiều ca khúc được sáng tác tại miền Nam trước 1975 với lý do xuất hiện nhiều dị bản, hoặc vì tránh vi phạm bản quyền,...phần nhiều đều phản đối, còn với người trong cuộc mà cụ thể ở đây là vợ của nhạc sĩ Châu Kỳ - chủ nhân sáng tác bài "Con đường xưa em đi" sẽ nói gì về điều này?

Để rõ hơn về thái độ của mọi người trước lệnh cấm có phần khó hiểu này, hãy cùng xem bài "" trên báo VnExpress với nội dung như sau:

Người vợ 80 tuổi của cố nhạc sĩ hụt hẫng vì "Con đường xưa em đi" bị cấm vĩnh viễn nhưng ngại việc phải đi xin cấp phép trở lại.

Năm ca khúc trước 1975 - trong đó có bài Con đường xưa em đi của tác giả Châu Kỳ - Hồ Đình Phương - vừa bị cấm lưu hành vĩnh viễn vì được cho là có lời và nội dung không đúng với bản gốc. Bà Kha Thị Đàng - vợ của cố nhạc sĩ Châu Kỳ - chia sẻ bà và gia đình hụt hẫng về sự việc. Trước đó, khi nghe ca khúc này bị tạm dừng lưu hành để rà soát, bà Đàng vẫn hy vọng việc đối chiếu sẽ mang lại kết quả tốt để ca khúc tiếp tục được phổ biến.



Người vợ 80 tuổi cho biết chồng bà sáng tác Con đường xưa em đi vào thập niên 1960, trong bối cảnh dòng Bolero được đông đảo khán giả ưa chuộng ở Sài Gòn. Nhiều nhạc phẩm của tác giả Châu Kỳ được viết trong thời gian này. Sinh thời, nhạc sĩ Châu Kỳ và nhà thơ Hồ Đình Phương thường cùng nhau sáng tác. Cố nhạc sĩ thường soạn phần nhạc trước, sau đó để bạn mình viết lời.



Khoảng năm 1967-1968, bà Đàng và nhạc sĩ Hồ Đình Phương làm việc ở nhà máy giấy Tân Mai, Biên Hòa, Đồng Nai. Sau lưng nhà máy là một con đường mòn nối liền nơi nghỉ trưa của công nhân và khu vực làm việc. Từ văn phòng nhìn ra, cố tác giả Hồ Đình Phương - lúc đó là phó giám đốc hành chính - nảy sinh cảm hứng để sau đó viết nên những ca từ: "Con đường xưa em đi/ Vàng lên mái tóc thề/ Ngõ hồn dâng tái tê...".

Bà Đàng cho rằng thời điểm đó, đất nước thường xảy ra chiến tranh, nhiều nhạc phẩm chứa những ca từ mang bóng dáng người lính vì "khán giả người ta thích thế". Do đó, trong bài Con đường xưa em đi có câu "Chiến trường anh bước đi" và "Phiên gác canh dài".

Đến năm 2007, khi sức khỏe nhạc sĩ Châu Kỳ yếu dần, vợ chồng ông quyết định sửa lại vài ca từ để bài hát được phổ biến hơn. Bài hát được sửa hai chỗ: chữ "chiến trường" được chuyển thành "lối mòn", "phiên gác" thành "thao thức". "Chúng tôi sửa để ca từ mới hợp với nền nhạc hơn, đồng thời giúp ca khúc phù hợp với bối cảnh cuộc sống hòa bình", bà kể. Tuy nhiên, việc sửa đổi này chỉ được hai ông bà trao đổi qua lại bằng miệng, không lưu thành văn bản. Năm 2008, sau khi nhạc sĩ Châu Kỳ mất đi, chuyện sửa ca từ mới cho bài hát được bà chia sẻ với một số người thân, bạn bè.

Năm 2016, bà hồ hởi khi hay tin nam ca sĩ Trung Quang trình diễn ca khúc này với phần ca từ mới trong cuộc thi Thần tượng Bolero và đoạt giải quán quân. Cùng năm, một kênh của đài truyền hình quốc gia thực hiện chương trình Sol vàng về nhạc sĩ Châu Kỳ và lấy tên ca khúc làm chủ đề chương trình.

Bà Đàng cho biết mình chưa có ý định đề nghị cấp phép ca khúc trở lại vì thấy phiền phức và ngại rắc rối. "Tôi chỉ mong cơ quan chức năng thấy ca khúc nào của chồng tôi phù hợp thì cho phép lưu hành, chứ tôi không muốn xin. Thật lòng mà nói dù được cấp phép hay không cấp phép, tôi tin ca khúc này đã đi vào lòng khán giả suốt mấy chục năm qua", người vợ chia sẻ. Hiện gia đình không còn giữ bản gốc nhạc phẩm này.



Trước khi nhạc sĩ Châu Kỳ mất, bên giường bệnh, bà đã viết cuốn hồi ký Thi Đàng kỳ duyên, kể về 300 ca khúc do chồng mình sáng tác. Bà Đàng muốn lưu lại những câu chuyện về các nhạc phẩm của Châu Kỳ để khán giả đời sau còn biết đến những âm điệu Bolero của ông.

Trước đó, thông tin dị bản của các ca khúc: Cánh thiệp đầu xuân (Lê Dinh - Minh Kỳ), Rừng xưa (Lam Phương), Chuyện buồn ngày xuân (Lam Phương), Đừng gọi anh bằng chú (Diên An), Con đường xưa em đi (Châu Kỳ - Hồ Đình Phương) sẽ bị cấm vĩnh viễn gây xôn xao. Ông Nguyễn Đăng Chương - Cục trưởng Cục Nghệ thuật Biểu diễn - cho biết: "Những bản nhạc bị sửa lời vi phạm nặng nề quyền tác giả và quyền liên quan. Việc cấm lưu hành vĩnh viễn là đương nhiên và phải làm". Nếu có đơn vị xin cấp phép lưu hành và có xác nhận của tác giả rằng đó là bản gốc, cơ quan quản lý sẽ xem xét.

Với nhiều người mà nói thì các ca khúc ấy dù bị cấm nhưng chúng vẫn đã đi sâu vào lòng người, nhiều thế hệ vẫn sẽ biết đến chúng, ngâm nga chúng trong dân gian, lệnh cấm có thể hạn chế nhưng khó có thể triệt tiêu sự hiện diện của các ca khúc ấy trong dân. Đối với các đọc giả, bàn cãi cũng có mà tiếc nuối cũng nhiều, song đều đồng tình về việc ý nghĩa của các ca khúc và vị trí của chúng trong lòng người yêu âm nhạc.